[1] ISDEV DAN KAEDAH PENDIDIKAN PEMBANGUNAN BERTERASKAN ISLAM: SATU PENGENALAN
ISDEV |
Meskipun ISDEV muncul di tengah-tengah bidang sains sosial lazim yang
menjadi ibu kepada ilmu pembangunan lazim, sistem pendidikannya tetap tidak
boleh mengikuti falsafah dan kaedah-kaedah ilmu sains sosial lazim itu. Sains
sosial lazim dicorakkan oleh tasawur lazim, manakala PBI dicorakkan oleh
tasawur Islam. Tasawur lazim itu bersumberkan epistemologi Barat iaitu
pemikiran pengasas-pengasas teori pembangunan lazim seperti Rostow dan Karl
Marx, manakala tasawur Islam pula bersumberkan epistemologi Islam iaitu al-Qur’an,
Hadith, ijmak dan qiyas ulama (Muhammad Syukri Salleh, 2007:41 dan Fadzila Azni
Ahmad, 2010:207).
Menyedari hakikat ini, ISDEV berusaha memperkenalkan kaedah pendidikan PBI.
Ia bersumberkan epistemologi Islam, iaitu al-Qur’an, Hadith, ijmak, qiyas dan
pendekatan ulama Islam pada zaman silam, seperti Imam Malik, Imam al-Syafi‘i,
Imam al-Ghazali dan sebagainya. Berasaskan kepada sumber-sumber ini, maka
terbinalah tasawur yang mencorakkan kaedah pendidikan PBI iaitu meyakini bahawa
Allah SWT sebagai Pencipta, manusia sebagai makhluk dan sumber alam juga
sebagai makhluk. Dengan itu, lahirlah kaedah pendidikan PBI yang sepadu,
holistik dan bersifat ‘merentas sempadan’. Penggunaannya tidak terhad di
bilik-bilik kuliah sahaja, malah diguna pakai dalam semua aktiviti ISDEV yang
melibatkan hubungan guru-pelajar-guru. Kaedah pendidikan yang diamalkan di
ISDEV inilah yang akan dibincangkan dalam blog ini secara bersiri selepas
ini.
Bagi mencapai tujuan ini, perbincangan dalam blog ini akan dibahagikan
kepada dua bahagian. Pertama, membincangkan tentang struktur organisasi ISDEV;
dan kedua, membincangkan tentang kaedah pengajaran dan pembelajaran (P&P)
PBI di ISDEV. Perbincangan tentang kaedah P&P ini pula akan dibahagikan
kepada empat bahagian. Pertama, menyepadukan akal dengan hati dan ilmu dengan
amal. Kedua, tazkiyah al-nafs (penyucian jiwa). Ketiga, menyepadukan
ilmu fardhu ain dengan ilmu fardhu kifayah dan ilmu daruri dengan ilmu nazari;
dan keempat, kaedah 'merentas sempadan'.
*** Sedutan daripada kertas kerja yang dibentangkan di Konferensi Antarabangsa Islam Borneo
Ke-V, anjuran bersama Pusat Penyelidikan & Pengembangan Islam Borneo,
Universiti Teknologi MARA Sarawak dengan Kolej Universiti Perguruan Ugama Seri
Begawan (KUPU SB), Brunei Darussalam, pada 26 hingga 27 Jun 2012, di Dewan
Persidangan Bridex Jerudong, Brunei Darussalam.
Rujukan:
Fadzila Azni Ahmad (2010). Kaedah Pengurusan
Institusi-Institusi Pembangunan Berteraskan Islam di Malaysia – Pemenang
Anugerah Tesis Doktor Falsafah Terbaik Tan Sri Muhyiddin Mohd Yassin 2009.
Shah Alam, Selangor: Pusat Penerbitan Universiti (UPENA), Universiti Teknologi
MARA.
ISDEV, Center for
Islamic Development Management (2008). Cadangan Penawaran Major
Pengurusan Pembangunan Islam. Tidak diterbitkan.
Muhammad Syukri Salleh (2002). Pembangunan
Berteraskan Islam. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors
Sdn. Bhd.
Muhammad Syukri Salleh (2007).
“Prinsip-Prinsip Pembangunan Berteraskan Islam”, dlm. Muhammad Hisyam Mohamad
(Ed.), Pembangunan Dari Perspektif Islam. Selangor: MPH Group Publishing
Sdn. Bhd. dengan kerjasama Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM).